Malta mora da okonča program "zlatnih pasoša", opomena i za Crnu Goru

Malta mora da okonča svoj program "zlatnih pasoša", kojim bogati stranci mogu kupiti državljanstvo, jer taj program predstavlja kršenje prava Evropske unije, saopštio je Evropski sud pravde (ECJ).

Sud je, kako prenosi Reuters, u presudi po tužbi Evropske komisije, naveo da iako države članice imaju pravo da same određuju uslove za dodjelu ili oduzimanje državljanstva, malteški program narušava princip međusobnog povjerenja među državama članicama, na kojem počiva zajednički prostor EU.

- Država članica ne može dodjeljivati svoje državljanstvo – a time i evropsko državljanstvo – u zamjenu za unaprijed određena plaćanja ili investicije, jer se time sticanje državljanstva svodi na čistu komercijalnu transakciju - navodi se u presudi.

Evropska komisija je 2022. godine tužila Maltu zbog ovog programa, koji omogućava strancima da dobiju pasoš, a time i pravo da žive i rade u bilo kojoj zemlji EU, u zamjenu za ulaganje od oko milion eura.

Sličan program imala je i Crna Gora, zbog čega je Evropska komisija više upozorila Vladu.

Program, u trajanju od tri godine, 2019. godine osmislila je i sprovela prethodna Vlada Demokratske partije socijalista (DPS), koja je smijenjena na izborima u avgustu 2020. godine. Prvi zlatni pasoš izdat je u februaru 2020. Plan je bio da investitori, u zamjenu za crnogorski pasoš, ulažu u razvojne projekte u turizmu, poljoprivredi i prerađivačkoj industriji.

Programom je bilo predviđeno da se za tri godine (od januara 2019. do kraja 2021) "proda" dvije hiljade pasoša, pa je zbog slabog interesovanja Vlada Zdravka Krivokapića planirala da ga ukine krajem 2021. godine. Međutim 30. decembra 2021. donijela je odluku da program produži do kraja 2022. uz obrazloženje da investitori zbog kovid krize nijesu imali vremena da završe projekte. Iako je program ukinut, nastavljena je obrada zahtjeva pristiglih do kraja 2022.

Centar za građansko obrazovanje (CGO) saopštio je da je presuda Suda pravde potvrda njihovog stava o štetnosti dodjele tzv. počasnih državljanstava.

Podaci CGO pokazuju da su od početka sprovođenja ovog programa 1. januara 2019. do 22. septembra 2024. godine dodijeljena 2.074 ekonomska državljanstva, od čega najviše u vrijeme Vlade Dritana Abazovića.

- Presuda Suda pravde EU jasno potvrđuje obavezu svih država članica, a sljedstveno i država kandidata za članstvo, da u potpunosti usklade svoje zakonodavstvo i prakse sa temeljnim vrijednostima Unije. Crna Gora, kao država kandidat, mora se nedvosmisleno distancirati od svih inicijativa koje bi mogle dovesti do obnovе ovog ili sličnih programa, kako isti nijesu u skladu sa pravnom tekovinom EU, niti sa vrijednostima koje promovišu solidarnost, integritet i povjerenje unutar Evropske unije - poručuju iz CGO.