Udruženje pejzažnih arhitekata Srbije protiv izgradnje u parku Ušće

Udruženje pejzažnih arhitekata Srbije (UPAS) uložilo je zvanične primedbe na račun predloženog Urbanističkog projekta parka Ušće, ističući da planirane intervencije direktno ugrožavaju ekološke, kulturno-istorijske i društvene vrednosti ovog područja. UPAS naglašava da su Park Prijateljstva, obale Dunava i Save, kao i Veliko i Malo ratno ostrvo, prostori od izuzetnog značaja, čije očuvanje je definisano ključnim zakonskim i planskim dokumentima Republike Srbije i Grada Beograda.

Prema UPAS-u, projekat se suprotstavlja osnovnim principima zaštite zelenih površina, koji su propisani Prostornim planom Republike Srbije i Strategijom razvoja zelene infrastrukture Beograda, usvojenom u decembru 2023. godine. Ovi dokumenti naglašavaju apsolutnu zaštitu zelenih i otvorenih prostora, posebno unutar gradskog tkiva.

UPAS ističe da će realizacija projekta dovesti do seče oko 300 stabala u prvoj fazi izgradnje Akvarijuma, dok će stotine drugih stabala biti ugrožene zbog izgradnje Prirodnjačkog muzeja, Muzeja 21. veka, crpne stanice, pasarele, gondole i drugih sadržaja. Ukupno je dodaju, planirana izgradnja na oko 80.000 m², što, kako ističu, predstavlja značajan uticaj na ekosistem parka.

Iako se u tekstu projekta navodi da je park Ušće jedan od najvrednijih prostora Beograda, UPAS smatra da planirane intervencije ugrožavaju njegovu osnovnu funkciju.

- Gradnja podzemnih i nadzemnih objekata duž velikog dela parka, naročito u delu od Parka prijateljstva prema ruševinama Hotela Jugoslavija, suprotna je navedenim ciljevima očuvanja javnog interesa, prirodnih vrednosti i vizuelnog identiteta grada. Javni interes mora da bude očuvanje vazduha, vode i života, dok kulturne i graditeljske vrednosti treba da se ostvaruju na mestima sa manjim ekološkim značajem. Prostor je specifičan prema načinu nastanka – gotovo u potpunosti formiran pod antropogenim uticajem, počevši od polovine 20. veka, na mestu dotadašnje močvare. Arhitekta Branislav Jovin i inženjeri Petar Ljubičić i Stevan Milinković stvorili su osnovu za početak uređenja obala Novog Beograda - navodi se u njihovoj objavi.

UPAS naglašava da je park Ušće pejzažno-arhitektonski objekat od velike kulturno-istorijske i ekološke vrednosti, koji je nastao zahvaljujući složenim meliorativnim merama i pažljivom odabiru vrsta drveća. Zelene površine uređene u slobodnom pejzažnom stilu čine ovaj prostor jedinstvenim, a njihovo uništavanje bi imalo nepovoljne posledice po mikroklimu, biodiverzitet i kvalitet života građana.

Udruženje se oštro protivi usvajanju projekta u sadašnjem obliku i zahteva njegovu izmenu kako bi se osigurala potpuna zaštita prostornih, ekoloških i kulturno-istorijskih vrednosti.

UPAS predlaže da se planirani sadržaji dislociraju u druge delove grada koji imaju kapacitet da ih prime, bez ugrožavanja značajnih elemenata zelenila Beograda.

- Zahtevamo da se Urbanistički projekat izmeni tako da u potpunosti implementira zaštitu prostornih, ekoloških i kulturno-istorijskih vrednosti ovog područja, odnosno da se predvidi rekonstrukcija postojećeg parka tako što će se u potpunosti očuvati ukupna površina parka u kontaktu sa tlom i ukupna zelena nezastrta površina parka, da se izradi bioekološka osnova parka i da se sva stabla drveća koja su u bioekološkoj osnovi ocenjena kao dekorativna i u dobroj zdravstvenoj kondiciji sačuvaju i zaštite, i da se sačuvaju kulturne i ambijentalne vrednosti parka. Mišljenja smo da je ekološki, ekonomski i sa stručnog stanovišta potpuno neopravdano da se ekološki kapacitet Parka Ušće sa svim pojedinačnim primercima izuzetno vredne visoke vegetacije, narušava i degradira izgradnjom planiranih sadržaja koji će dovesti do seče više stotina stabala vredne visoke vegetacije i potpune promene mikroklimatskih uslova. Smatramo da je neophodno planirane sadržaje dislocirati i smestiti u prostore koji imaju kapacitet da ih prime, a u kojima neće naneti štetu značajnim elementima zelenila Beograda - navode iz Udruženja pejzažnih arhitekata Srbije.